Armolia

Τα Αρμόλια βρίσκονται σε μια εύφορη κοιλάδα που απέχει 2χ.μ από την Καλαμωτή και 20χ.μ από την πόλη της Χίου. Αποτελούν το κεντρικό σταυροδρόμι του νησιού για τα νότια χωριά τα οποία είναι η Καλαμωτή, η Κώμη, το Πυργί, το Εμπορειός, οι Ολύμποι, τα Μεστά, η Βέσσα και το Λιθί. Φθάνοντας στο χωριό, συναντάμε την τεχνητή λίμνη που την χρησιμοποιούν για το πότισμα των ζώων, το πότισμα των καλλιεργειών, για την ύδρευση των εργαστηρίων των πήλινων σκευών και των κοσμημάτων αλλά και για την ύδρευση του ίδιου του χωριού.

Οι Αρμολούσοι που είναι οι κάτοικοι του χωριού, έχουν δεξιοτεχνία στην κατασκευή και στην διακόσμηση διαφόρων πήλινων αντικειμένων όπως στάμνες, βάζα, τσουκάλια, γαβάθες και κάποια κύπελλα τα οποία είναι πασίγνωστα και στολίζονται με διάφορα είδη λουλουδιών, πουλιών και ψαριών. Η παράδοση αυτή όμως χάνεται με το πέρασμα των αιώνων . Στο χωριό υπάρχουν μικρά πέτρινα σπίτια, δοξαράδες, σκεπαστά, σοκάκια και καλντερίμια. Στην εκκλησία της Παναγίας που είναι ενωμένη με τον Άγιο Δημήτριο στην πλατεία του χωριού, υπάρχει ένα παλιό ωραίο τέμπλο που χρονολογείται από το 1744.

 

Elata

Η Ελάτα που είναι ένα μικρό αλλά αξιοπρόσεκτο χωριό, είναι χτισμένο στην πλαγιά ενός απόκρημνου λόφου. Είναι και αυτό ένα μεσαιωνικό χωριό, και μέχρι σήμερα, φαίνονται διάφορα υπολείμματα του περιτειχίσματος όπως οι γωνιακοί πύργοι του κάστρου. Οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με την γεωργία και παράγονται διάφορα προϊόντα όπως η μαστίχα, τα αμύγδαλα, το λάδι και τα σταφύλια.

Στο χωριό υπάρχουν ένα δημοτικό σχολείο και ο ναός της Αγίας Τριάδας. Κοντά στην Ελάτα βρίσκονται η γραφική παραλία της Αγίας Ειρήνης και τα ερημονήσια: Πελαγόνησο και ‘Aγιος Στέφανος τα οποία είναι ιδανικά για ψάρεμα.

 

 

Kalamoti

Στο κέντρο του Δήμου Μαστιχοχωρίων βρίσκεται το κεφαλοχώρι, που ονομάζεται Καλαμωτή. Είναι ένα παραδοσιακό χωριό που έχει διώροφα πέτρινα σπίτια με ωραίες σκαλιστές πόρτες στενά δρομάκια. Οι κάτοικοι του χωριού, που είναι περίπου 850, ασχολούνται συνήθως με την καλλιέργεια της αρωματικής μαστίχας και με την παραγωγή διαφόρων κηπευτικών στην εύφορη πεδιάδα, η οποία επεκτείνεται από το χωριό ως την Κώμη, που είναι μία μαγευτική παραλία της Καλαμωτής και αποτελεί ένα σπουδαίο τουριστικό θέρετρο του νησιού. Εκτός από την Κώμη, αξιόλογη είναι η εκκλησία της Παναγιάς Αγρελοπούσαινας, που βρίσκεται στα νότια της Καλαμωτής και αποτελεί μία περιοχή της Νέας Μονής.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των κατοίκων της Καλαμωτής, το οποίο προκαλεί εντύπωση είναι ο τρόπος ομιλίας των ντόπιων, αφού διαφέρει αισθητά από την ομιλία των κατοίκων άλλων χωριών του νησιού. Πολλές από τις λέξεις που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι της Καλαμωτής προέρχονται από την αρχαία ελληνική γλώσσα, την αρχαϊκή αλλά και την ομηρική.

Το χωριό είναι χτισμένο με την τεχνοτροπία των μεσαιωνικών χωριών. Στα βόρεια της Καλαμωτής, στον μεσαιωνικό πύργο του Ζυβού (άνηκε πιθανόν στο βυζαντινό προκουράτορα της Χίου Ιωάννη Ζυβό) , ο οποίος γκρεμίστηκε κατά τη διάρκεια του σεισμού το 1881, όπου γίνονταν οι συνελεύσεις των κατοίκων των Μαστιχοχωρίων για την εκλογή των αντιπροσώπων (Βεκίληδων). Δίπλα στα ερείπια του πύργου βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Παναγιάς της Σικελίας, του 13ου αιώνα, που έχει ωραία κεραμευτική διακόσμηση όπως επίσης ένα εξαίρετο τέμπλο.

 

Kallimasia

Η Καλλιμασιά είναι ένα από τα μεγαλύτερα μαστιχοχώρια του νησιού, που αποτελεί το κέντρο του Δήμου Ανέμωνα και το πρώτο που συναντάει ο επισκέπτης, 13χ.μ. στα νότια της πόλης. Είναι χτισμένο σε μια πεδινή περιοχή, η οποία έχει κυρίαρχη βλάστηση τον βαθυπράσινο σχοίνο και την ελιά. Το 1881 καταστράφηκε ολοσχερώς από τον μεγάλο σεισμό, ενώ ήταν από τα σημαντικότερα μεσαιωνικά χωριά της Χίου.

Μέσα στο χωριό συναντάει κανείς υπολείμματα από μεσαιωνικούς πύργους, καλοσυντηρημένες μεγαλόπρεπες εκκλησίες, θορυβώδες και καθαρές πλατείες όπως επίσης φιλικούς και καλοσυνάτους χωρικούς. Ο Γυναικείος Χειροτεχνικός Συνεταιρισμός είναι σημαντικός για την λαϊκή τέχνη και για τα κεντήματα, η οποία κρατάει ζωντανή όχι μόνο την παράδοση της περιοχής αλλά και την παράδοση όλου του νησιού, ενώ υπάρχει επίσης ένα Πνευματικό Κέντρο. Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε τη λειτουργία του το Λαογραφικό Μουσείο στο Γυμνάσιο-Λύκειο Καλλιμασιάς, το οποίο λειτουργεί κάθε Σάββατο 5:30-8:30 μ.μ.

Στην γύρω περιοχή βρίσκεται η Μονή Πλακιδιώτισσας, η οποία χτίστηκε πάνω στα ερείπια μιας παλαιότερης μονής του 16ου αιώνα. Επίσης υπάρχει μια θαυμάσια παραλία κατάλληλη για κολύμπι, η οποία έχει 1,5χ.μ. από το χωριό, βρίσκεται η περιοχή του Αγ. Αιμιλιανού στην γιορτή του οποίου είναι στις 8 Αυγούστου, διοργανώνεται μεγάλο πανηγύρι.

 

 

Katarraktis

Χωριό που απέχει 15 χιλιόμετρα νότια της Χίο, με εξαιρετικό λιμάνι για πλοιάρια και βάρκες. Οι παραλίες της περιοχής κάθε χρόνο γεμίζουν από τουρίστες που πάνε να δροσιστούνε στα πεντακάθαρα νερά της. Σε αυτή την περιοχή υπάρχει μια εκκλησία, η εκκλησία του αγίου Ιωάννη του Αργέντη, και της Παναγίας Ρουχούνι.

Η τωρινή θέση του καταρράκτης είναι στην περιοχή του Αφαλερού καθώς το παλιό χωριό καταστράφηκε καθώς αυτό καταστράφηκε από τον σεισμό του 1881.

 

 

Komi

Η Κώμη που απέχει 4 χιλιόμετρα από την Καλαμωτή, θεωρείται από τις καλύτερες παραλίες της Χίου. Έχει αμμουδιά κατάλληλη για παιχνίδια στη άμμο και ηλιοθεραπεία, ενώ η περιοχή διαθέτει πολλά ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και δωμάτια. Επίσης υπάρχουν πολλά εστιατόρια και ψαροταβέρνες αλλά και μπαρ για τις νυχτερινές αποδράσεις.

Θεωρείται ο τόπος διασκέδασης των Νοτιόχωρων. Οι κάτοικοι της ασχολούνται με την αλιεία και την καλλιέργεια κηπευτικών. Η περιοχή φημίζεται επίσης για τα υπέροχα καρπούζια της.

 

 

Olympi

31 χμ νότια της πόλης της Χίου και 6 χμ μετά το Πυργί, βρίσκεται ένα ακόμα μεσαιωνικό χωριό, οι Ολύμποι. Τα υπέροχα σπίτια του, ενωμένα σαν αλυσίδα, αποτελούσαν το μεγάλο τείχος του. Στενά σοκάκια, καλντερίμια, με βαριά αλλά και απλή αρχιτεκτονική, μαρτυρούν τη μεσαιωνική της προέλευση και δημιουργεί ένα παρελθοντικό κλίμα, μια μνήμη του Βυζαντίου μέσα στη σύγχρονη εποχή. Στο χωριό που έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο, βλέπει κανείς σκεπαστά και δοξαράδες.

Οι κάτοικοι του χωριού είναι κυρίως γεωργοί και μελισσοκόμοι. Εντυπωσιακός είναι ο κεντρικός πύργος του χωριού, αμυντικού χαρακτήρα. Σε λίγα από τα μεσαιωνικά χωριά της Χίου σώζεται ο κεντρικός πύργος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι αυτός των Ολύμπων. Λίγο μακρύτερα από το χωριό βρίσκεται η υπέροχη παραλία Φανά. Οι κάτοικοι του χωριού προτιμούν την παραλία αυτή για τα καλοκαιρινά τους μπάνια. Επίσης εδώ βρίσκονται απομεινάρια του ναού του Φαναιού Απόλλωνα, ιερό που ιδρύθηκε την ίδια εποχή που ιδρύθηκαν και τα ιερά της Δήλου. Το σημαντικότερο έθιμο του χωριού είναι ο Αγάς.

Το έθιμο πραγματοποιείται τις Απόκριες και διακωμωδεί τις δίκες των τούρκων δικαστών, όπως γινόταν τον καιρό της Τουρκοκρατίας. Γνωστό είναι επίσης και το σπήλαιο “Συκιάς” Ολύμπων το οποίο είναι σπηλαιοβάραθρο με βάθος που φτάνει τα 57 μ. και τόσο πλούσιο και εντυπωσιακό σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο, που το κατατάσσει ανάμεσα στα πιο αξιόλογα και όμορφα σπήλαια της Ελλάδας. Σύμφωνα με χρονολογήσεις των υλικών του σπηλαίου, η αρχή της δημιουργίας του τοποθετείται στην Ανώτερη Ιουρασσική περίοδο, δηλαδή πριν από 150 εκατομμύρια χρόνια, ενώ θα πρέπει να ολοκληρώθηκε κατά την Κενοζωική περίοδο, δηλαδή πριν από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια. Το σπήλαιο αυτό εξερευνήθηκε για πρώτη φορά το 1985.